Het effect van de belastingvrije ton is vooral dat kinderen die een ton van hun ouders krijgen, een duurder huis kopen. De regeling werd in 2017 ingesteld om ervoor te zorgen dat de mensen lagere hypotheekschulden zouden hebben en er minder huizen onder water zouden komen te staan.
Maar dat effect lijkt tegen te vallen. In 2017 profiteerde 0,5 procent van alle woningbezitters van de regeling. En doordat er in 2018 en 2019 zo'n 2,2 miljard euro werd geschonken, werd de landelijke hypotheekschuld met slechts drie promille (0,3 procent) verlaagd. Een belangrijker effect, aldus SEO, is dat huizenbezitters die de schenking krijgen, deze soms inzetten om duurder te gaan wonen. En starters die de schenking krijgen, gebruiken deze niet om hun hypotheeklasten laag te houden, maar kopen een huis dat ze anders niet hadden kunnen betalen. SEO schrijft dat de regeling daarom ten koste kan gaan van starters zonder schenking.